Peygamber Efendimiz’in (as) peygamberlik vazifesini almasından sonraki davranışlarına, sözlerine ve yanında yapıldığı zaman ses çıkarmadığı ashabın hareketlerine kısaca “hadis” diyoruz. Necm Suresi 3. ve 4. âyet-i kerimeleri hükmünde, Peygamber Efendimiz (asm) kendiliğinden bir söz söylememekte (davranmamakta) ancak vahyolunanı söylemekte (ve yapmakta)dır. Bu bakımdan her bir hadis-i şerif Şâri-i Hakikiyi, yani Allahu Azimüşşan’ı hatırlatmaktadır. Bu bakımdan her bir hadis kıyamete kadar bir hayat dersidir ve sırat-ı müstakimi gösteren bir rehberdir, bir nurdur. Bu yazımızda işte bu şekilde her biri bir hayat dersi olan hadis-i şeriflerden bazılarına bakacağız.
“Hazret-i Âişe radıyallalu anhâ’dan rivayete göre Peygamber aleyhisselatü vesselam şöyle buyurmuştur:
“‘Fetihten sonra hicret yoktur. Yalnız cihad etmek ve cihad niyetinde bulunmak vardır. Cihada çağrıldığınız zaman koşunuz.” (Riyazü’s-Salihin, c. 1, s. 4, hadis no: 3)
Mekke’nin fethinden sonra hicret yoktur. Cihad etmek vardır. Bu hadisi esas alan sahabeler İslam devletinin her cihad çağrısına canla başla koşmuşlardır. Çin sınırında, İstanbul’da, Anadolu’da ve daha nice beldelerde sahabe kabri vardır. İstanbul’da Ebu Eyyübe’l Ensarî’nin ve diğer sahabelerin kabirleri, Diyarbakır’daki sahabe kabirleri, Gaziantep’teki Ukkaşe Hazretleri’nin kabri meşhurdur. Onlar cihada önderlik ederek de ümmete örnek olmuşlardır. Allah onlardan razı olsun.
“İbn-i Abbas ve Enes b. Malik radıya’llahu anh’den rivayet edildiğine göre Resulullah (asm) şöyle demiştir:
“‘Âdem oğlunun bir dere dolu altunu olsa ikincisini ister. Onun ağzını topraktan başka bir şey doldurmaz. Allah tevbe edenin tevbesini kabul eder.” (a.g.e., c. 1, s. 49, hadis no: 23)
Bu hadis-i şerifte insanoğlunun açgözlülüğü belirtilmiştir. Bunun örnekleri pek çoktur. Adam memleketin en zengini olmuş, ancak yine servete doymuyor. Böylelerinden birinin televizyondaki bir röportaj esnasında söylediklerini unutmuyorum. Şöyle diyordu: “Ne yapayım gardaşım! Gözüm aç! Gözüm aç!” Doymuyor, ancak sonunda bir kefenle toprağın altına giriyor. O servet açlığını bir avuç toprak karşılıyor, onunla doyuyor.
“Ebû Hüreyre radıya’llahu anh’den rivayet edildiğine göre, Peygamber Aleyhisselatü vesselam:
“‘Erkek olsun, kadın olsun, bir mü’min Allah’ına, günahsız, tertemiz kavuşuncaya kadar, başından, çoluk çocuğundan, malından belâ eksik olmaz.’ buyurmuştur.” (a.g.e., c. 1, s. 81)
Zaman zaman halinden şikâyet edenlere bu hadis-i şerifi hatırlatıyorum. Hiç elem, keder çekmemek isteyen, bir an evvel cennete gitmek istiyor demektir. İnsan bu dünyada yaşadığı müddetçe işte bu şekilde imtihana tabidir ve çektiği her bir sıkıntı, hatta ayağına taş değse bile, günahlarına keffarettir. Rahim olan Rabbimiz bu şekilde mü’min kullarını günahlardan temizlenmiş bir şekilde huzuruna almaktadır.
Enes radıya’llahu anh’den rivayet edildiğine göre, Resûl-i Ekrem (asm) şöyle demiştir:
“‘Üç şey ölünün ardından (kabre kadar) gider: Âilesi, malı ve ameli. Bunlardan ikisi döner, birisi kalır. Dönenler âilesi ile malı, kalan da amelidir.” (a.g.e., s. 139, hadis no: 104)
Tanıdıkların cenazelerini defnederken hep bu hadis-i şerifi düşünmüşümdür. En sevdiklerimizi toprağa defnettikten ve üzerlerine toprak attıktan sonra dönüp gelmekteyiz. O vefat eden kimsenin bütün yakınları oradan ayrılmakta, şayet varsa malı-mülkü de vârislerine kalmaktadır. O vefat eden kabirde ameliyle baş başa kalmaktadır. Bu bakımdan akıllı insan, ebedî hayatın o ilk durağında beklerken yanında güzel ameller götürmelidir. Zira kendisiyle baş başa kalacak olan amelleridir. O ameller güzel ise kendisine güzel bir arkadaş olacak, kabri nurla dolacak, cennet bahçelerinden bir bahçe olacaktır.
“Eğarr b. Yesâr el-Müzenî radıya’llahu anh’den rivayet edildiğine göre, Peygamber aleyhisselatü vesselam:
“‘Ey insanlar! Allah’a tevbe ve istiğfar ediniz, ben günde yüz kere tevbe ediyorum.’” buyurmuştur.” (a.g.e., c. 1, s. 19, hadis no: 14)
Tevbe ile ilgili pek çok hadis-i şerif vardır. Rabbimiz kulunun tevbe etmesinden çok hoşnut olmaktadır. Günahlarımızı düşünüp devamlı tevbe etmeliyiz. Tevbe, aynı zamanda imanın bir alâmetidir. Tevbe etmemek, tevbeyi hatıra getirmemek büyük bir hasârettir. Günahı günah olarak bilmek ve günahlardan tevbe etmek büyük bir bahtiyarlıktır.
