İşyerinde Mobbinge Yeni Düzenlemeler Geldi
İşyerinde mobbing, çalışanın sistematik olarak iş yerinde psikolojik tacize uğramasıdır. İşyerinde işçiyi yıldırmak amacıyla devamlı ve sistematik bir şekilde uygulanan tüm davranışlar mobbing kapsamında değerlendirilir.
06.03.2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 2025/3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile işyerlerinde uygulanacak mobbing, yani psikolojik tacizin önlenmesi ve mobbinge karşı verilecek mücadelenin güçlendirilmesi amacıyla yeni düzenlemeler getirilmiştir. Yapılan düzenlemeyle, çalışanların mobbinge karşı korunarak daha sağlıklı, güvenli ve barışçıl bir çalışma ortamında görev yapmaları hedeflenmektedir.
2025/3 sayılı Genelge ile çalışanların iş yerlerinde kasıtlı ve sistematik olarak belirli bir süre aşağılanması, küçümsenmesi, dışlanması, kişiliğinin ve saygınlığının zedelenmesi, kötü muameleye tabi tutulması, yıldırılması gibi davranışların tamamının mobbing kapsamında değerlendirileceği belirtilmiştir. Ayrıca mobbingin, yani psikolojik tacizin önlenmesi amacıyla işverenler ve yöneticilere birtakım yükümlülükler getirilmiş; bu kapsamda çeşitli kurumlara da görevler verilmiştir.
Peki, 2025/3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile getirilen yeni düzenlemeler nelerdir?
19.03.2011 tarihli ve 27879 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2011/2 sayılı Başbakanlık Genelgesi’nde öngörülen ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde kurulan Psikolojik Tacizle Mücadele Kurulu'nun yeniden faaliyete geçirilmesine karar verilmiştir. Kurulun görevleri; psikolojik tacizle mücadeleye yönelik politikaların belirlenmesi, eğitim faaliyetlerinin koordine edilmesi, araştırma ve incelemeler yapılması, rapor, rehber ve bilgilendirme belgelerinin hazırlanması ve kamuoyunun bilinçlendirilmesi çalışmalarının yürütülmesi olacaktır.
İşveren, yönetici ve tüm çalışanlar psikolojik taciz niteliğindeki her türlü eylem ve davranıştan kaçınacaklardır. Psikolojik tacizle mücadele öncelikle işveren ve yöneticilerin sorumluluğundadır. Bu kişiler, iş yerlerinde psikolojik taciz olarak değerlendirilebilecek veya buna bağlı ortaya çıkabilecek her türlü riski gözeterek önleyici ve koruyucu politikalar geliştireceklerdir.
Psikolojik tacize yönelik farkındalığın artırılması amacıyla ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından eğitim ve bilgilendirme faaliyetlerinin düzenlenmesine ve yaygınlaştırılmasına özen gösterilecek, eğitim programlarında psikolojik taciz konusuna yer verilecek; tüm çalışanlara, çalışan hakları ve başvuru mekanizmaları hakkında gerekli bilgilendirmeler yapılacaktır.
Psikolojik taciz iddialarının araştırılması ve soruşturulmasında gizliliğin, şahısların özel hayatlarının korunmasının ve gerçeğe aykırı iddialarla kurum ve kuruluşların itibarına zarar verilmemesinin önemine azami dikkat gösterilecek; süreç ivedilikle yürütülecektir.
Toplu iş sözleşmelerine ve toplu sözleşmelere, psikolojik taciz hususunda önleyici ve koruyucu nitelikte hükümlerin konulmasına özen gösterilecektir.
ALO 170 hattında görevli psikologlar aracılığıyla psikolojik tacize maruz kalan çalışanlara bilgilendirme yapılmasına, yardım ve destek sağlanmasına titizlikle devam edilecektir.
Psikolojik tacize maruz kalan çalışanlar; çalıştıkları kurum veya kuruluşa, Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezine, TBMM Dilekçe Komisyonuna, Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi'ne (ALO 170 hattı), doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’na veya Kamu Denetçiliği Kurumu’na başvuru yapabileceklerdir.
2025/3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi ile mobbingle mücadelede mevcut mekanizmalar güncellenmiş, konuya daha etkin ve kapsamlı bir yaklaşım getirilmiştir. İşverenler ve diğer çalışanların sorumlulukları belirlenmiş, önleyici tedbirlerin alınmasının gerekliliği vurgulanmıştır. Başvuru mekanizmalarının genişletilmesi, eğitim programlarının yaygınlaştırılması ve soruşturma süreçlerinde gizlilik ile tarafsızlığın korunması; çalışan haklarının daha güçlü şekilde korunmasına ve dolayısıyla mobbingin önlenmesine önemli katkı sağlayacaktır.
Unutulmamalıdır ki iş yerlerinde sağlıklı bir çalışma ortamının oluşturulması ve psikolojik tacizin önlenmesi, hem işverenlerin hem de çalışanların sorumluluklarını eksiksiz yerine getirmesine bağlıdır. Ayrıca, mobbingin insana karşı işlenen bir suç olduğu ve işlendiği takdirde adli yargıya konu olacağı da hiçbir zaman göz ardı edilmemelidir.
Şerafettin YILDIZ
