MESLEK SEÇİMLERİ ÜZERİNE BİR TAHLİL
Her yıl yapılan üniversite sınavı öncesinde, çocukların okumak istedikleri üniversitelere yönelik fikir sahibi olmaları adına birtakım aktiviteler, fuarlar ve tanıtımlar düzenleniyor. Başakşehir Belediyesi de ilçe Milli Eğitim Müdürlüğü ile iş birliği içinde, bu anlamda yıllardır geleneksel hâle getirdiği bir fuarı organize ediyor. Kısa adı BÜTEF olan Başakşehir Üniversite Tanıtım ve Eğitim Fuarı, bu kapsamda düzenleniyor.
Neredeyse her yıl bu fuara bir gözlemci olarak katılır, gençlerle hasbihal etmek için uğrarım. İki gün süren fuara, genel olarak özel üniversiteler ilgi gösteriyor. Devlet üniversitelerinden ise pek katılım olmuyor. Bu yıl İstanbul Üniversitesi’ne de bir stant ayrıldığını gördüm; lakin yine üniversiteden gelen kimse yoktu. Fuara katılan özel üniversiteler, kendilerini tanıtmakla kalmayıp öğrencilere bazı hediyeler de takdim ediyorlar. Belediye, fuar çerçevesinde bazı etkinlikler de düzenliyor. Üniversite sınavına ve tercihlere yönelik olarak davet edilen psikologlar kısa eğitimler veriyor. Öğrencilerin ve liselerin ilgi duyduğu fuar, epeyce verimli bir şekilde icra edilmeye çalışılıyor. Bu yönüyle hem belediyeyi hem de İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünü tebrik ediyorum.
Ancak benim burada fuara dair asıl değinmek istediğim konu, meslekler. Fuar çerçevesinde bazı meslek gruplarına yönelik kişiler de davet ediliyor ve o mesleğin işlevini canlı olarak gençlere anlatarak, geleceğe yönelik kendilerine bir yol çizmeleri açısından örneklik ediyorlar.
Genelde klasik tanımlayabileceğimiz meslek erbapları çağırılıyor: avukat, eczacı, polis, veteriner, doktor, mühendis, diş hekimi, öğretmen vs. Ancak ne yazık ki geleceğin mesleklerine yönelik bir tanıtım bulunmuyor.
Mesela bir yazılımcının olmayışı, yapay zekâyı tanıtan birinin ya da siber güvenlik alanında çalışan birinin olmaması bence ciddi bir eksiklik. Bir diğer eksiklik de bu tarz tanıtımlarda girişimciliğe yer verilmemiş olması. Açıkçası benim çok önemsediğim girişimcilik, bir ders olarak bile okutulmuyor. Gençlerin girişimci olmaları yönünde daha okul sıralarındayken bir öncülük yapılmıyor.
Neden biz girişimci yetiştirmiyoruz?
Yirmi yıldan fazla bir süre boyunca okullarda veya meydanlarda kitap fuarları düzenledik. Okullara yazarları götürdük. “Yazarlar Okullarda” projesiyle birçok yazarı öğrencilerle buluşturan etkinliklere imza attık.
Yaptığımız bütün etkinliklerde Anadolu’nun dört bir yanındaki birçok okula gittik. Pek çok öğrenciyle temas kurduk. Zaman zaman temas kurduğum öğrencilere şu soruyu yöneltiyordum: “Gelecekte ne olmayı düşünüyorsunuz, hedefiniz nedir?” Bu soruma cevap veren öğrenciler arasında biraz zeki olanları “mühendis” veya “doktor” olmayı tercih ettiklerini söylüyordu.
“Peki, neden bu meslekleri hedefliyorsunuz?” diye sorduğumda ise “kazancının iyi olduğunu ve kariyerli bir meslek olduğunu” belirtiyorlardı. Eğer öğrenci vasat bir durumda ise kendini tartıyor ve şu cevabı veriyordu: “Polis ya da öğretmen olmak istiyorum.” Yirmi yıl boyunca hiçbir çocuktan şunu duymadım: “Ben bu yüzyılın Einstein’ı olacağım, herkes beni konuşacak.” Ya da “Ben öyle bir girişimci olacağım ki, herkes gıptayla beni izleyecek.”
Evet, girişimci olmayı isteyen kimseye rastlamadım maalesef. Ancak şu da bir gerçek ki bizim çok ciddi girişimcilere ihtiyacımız var. Girişimcilik adı altında çocuklara dersler verilmesi gerekiyor. Girişimci nasıl yetişir, bunu öğrenmeleri gerekiyor.
Bildiğiniz gibi girişimcilik, ekonomik değerin ortaya çıkarılması veya elde edilmesidir. Yeni iş fırsatlarını değerlendiren, kendi işini kuran ve yöneten, bu konuda kararlılık gösteren kişilere girişimci denir.
Risk alabilen, kaynak kullanımını bilen, karar verebilen kişilerdir girişimciler. Bu tanıma uygun kişilerin yetiştirilebilmesi için mutlaka gençlerin girişimcilik dersi alması gerekir.
Girişimcilik dersleri almaları yetmez; iyi bir girişimci olabilmeleri için önlerinin açılması gerekir. Tıpkı meslekler gibi, önlerinde iyi girişimci örnekleri olması gerekir. Yani rol modeller olmalı.
Girişimcilikte iyi bir ivme yakalayarak ülkeye ciddi katkı sunan iş insanlarıyla gençlerin temas kurması, tanışması sağlanmalıdır. Gençleri belirli hedeflere doğru yönlendirmek ve bu hedeflere ulaşabilmeleri için örnek girişimcilerle vakit geçirmelerini sağlamak gerekir.
BÜTEF ve buna benzer fuarların bu yönde eksiklik taşıdığını düşünüyorum. Girişimcilik konusunda daha kapsamlı bir düşünce içinde olmamız gerekiyor. Bu ülkenin daha iyi bir yerde olması için üretmesi gerekir. Üretim süreci de eğitimli ve donanımlı insanların eliyle olursa daha anlamlı olur.
Geleceğin üreten gençlerini yetiştirecek girişimcilik okulları bile kurulması gerektiği kanaatindeyim. İnşallah bundan sonra eğitimciler, idareciler ve siyasiler ülkemizde iyi girişimcilerin yetiştirilmesi noktasında kafa yorarlar. Kafa yormakla kalmaz, icraata da geçerler.
Önder Güzelarslan
