OTİZMDE ASIL İHTİYAÇ: AİLE BİRLİĞİ, HEDEF KİTLEYE GÖRE EĞİTİM VE DOĞRU ALGI
Otizm tanılarındaki artışı sadece tek bir sebebe bağlamak kolaycılık olur. Geç yaşta anne olmak, annelerin yoğun çalışma hayatı, annelerin eğitimli fakat ev yönetimi ve çocuk yönetimi becerilerinde destek eksikliği, aile içi iş birliğinin zayıflığı… Hepsi tabloyu etkiliyor.
Bugün annelere “gölge abla”, “oyun ablası”, “oyun uzmanı” gibi destekler ihtiyaçmış gibi sunuluyor. Oysa çoğu zaman bu ihtiyaç, çalışan annelerin zaman yönetimi zorluklarından doğuyor. Aile içinde planlama yapıldığında, görevler paylaşılabildiğinde, kardeş sayısı fazla olan ailelerde çocukların birbirine destek olduğu zaten görülüyor. Yani “mutlaka dış destek gerekir” baskısı her aile için geçerli değil.
Devletimizden istenen desteklerin büyük kısmı aslında yanlış algıdan kaynaklanıyor. Aile birliği güçlü olduğunda bazı ihtiyaçlar doğal olarak kendiliğinden çözülüyor.
Ancak sosyal medyada, televizyon programlarında ve bazı uzman görüşmelerinde; ailelerin sanki ev içinde hiçbir şeyi yönetemeyeceği, bütün sorunların yalnızca terapi, materyal, malzeme ve uzun eğitimlerle çözülebileceği algısı yaratılıyor. Bu da ailelerde paniği artırıyor, kaosu büyütüyor.
Otizmde hayatı kolaylaştıran şey aslında “doğru aile eğitimi”dir. Ancak bu eğitim herkes için aynı olamaz; hedef kitleye göre yapılandırılmalıdır.
Çünkü:
Çalışan anne başka sorun yaşar: zaman, suçluluk, planlama, takip.
Bilgiye erişimi olmayan anne başka sorun yaşar: yöntem bilmemek, yanlış yönlendirilmek.
Aile içi iş birliği olmayanlar başka sorun yaşar: tüm yük bir kişiye biner.
Ailede başka çocuk olmayanlar başka dinamikler yaşar: sosyal oyun ihtiyacı artar.
Kalabalık aileler ise paylaşım ve rol model konusunda daha güçlü olabilir.
Dolayısıyla “tek tip çözüm” yoktur. Fakat doğru sınıflandırma ve aile özelinde planlama yapıldığında, otizmli çocuklarımızın yaşam kalitesi çok daha hızlı yükseliyor.
Güçlü aile = Güçlü gelişim
Ailenin birbirine destek olduğu, planlamanın yapıldığı, yükün tek bir kişinin omzuna bırakılmadığı her evde; çocukların gelişimi hızlanıyor, annelerin tükenmişliği azalıyor, kardeş ilişkileri güçleniyor.
Devlet desteğinin de uzman yönlendirmelerinin de aileyi ayakta tutan bir modele dayanması gerekiyor. Çünkü otizm bir “terapi maratonu” değil; bir aile dayanışması yolculuğudur.
Bugün söylememiz gereken şudur:
“Bazı destekler gerçekten ihtiyaçtır. Ama bazıları ihtiyaçmış gibi hissettirilmektedir.”
Aile ne kadar güçlenirse çocuk o kadar rahatlar.
Aile ne kadar bilinçli olursa uzman desteği de o kadar verimli olur.
Ve toplum, aileyi doğru anlatabildiğimiz ölçüde gerçek çözüme yaklaşır.
Özel Gereksinimli Bireyler Derneği Başkanı
Tülay Gürel
